In augustus 2025 publiceerde de Vlabel opnieuw verschillende beslissingen over toekennings- en verblijvingsbedingen bij scheiding van goederen. De trend blijft overwegend positief, al was er één negatieve beslissing. De Vlabel besliste dat de niet-fiscale motieven niet voldoende overtuigend waren om reeds na korte termijn (2 jaar) over te stappen van een gemeenschapsstelsel naar een stelsel van scheiding van goederen met verblijvings- en toekenningsbedingen.
VB 25058: Wijziging huwelijksovereenkomst met optionele bedingen
De feiten
Een echtpaar is sinds 1986 gehuwd onder zuivere scheiding van goederen. Zij hebben twee meerderjarige kinderen. Hun zoon staat onder bewind wegens zijn gezondheidsbestand. De echtgenoten bezitten diverse onroerende goederen. Sommige behoren hen exclusief toe, andere hebben zij in onverdeeldheid.
Nu wensen zij hun huwelijksovereenkomst aan te passen. Zij willen een optioneel verblijvingsbeding toevoegen voor onverdeelde goederen. Daarnaast willen zij een optioneel toekenningsbeding opnemen voor eigen goederen. De langstlevende moet binnen vier maanden na het overlijden kiezen. Hij of zij kan kiezen voor integrale of beperkte toepassing.
De vraag
Zijn de bedingen onderworpen aan erfbelasting of schenkbelasting? Vormt de wijziging fiscaal misbruik?
De beslissing
De Vlabel oordeelt positief, mits de bedingen burgerrechtelijk kwalificeren als huwelijksvoordelen met zakenrechtelijke werking. Er is geen erfbelasting verschuldigd op basis van de artikelen 2.7.1.0.2 tot 2.7.1.0.5 VCF. Ook schenkbelasting is niet van toepassing.
Bij onroerende goederen is wel registratiebelasting verschuldigd. Voor onverdeelde onroerende goederen geldt het verdeelrecht van 2,5%. Voor eigen onroerende goederen is het verkooprecht van 12% van toepassing.
De Vlabel ziet geen fiscaal misbruik en aanvaardt ook de volgende niet-fiscale motieven. De echtgenoten willen de langstlevende optimaal beschermen, rekening houdend met het beschermingsstatuut van hun zoon. Een testament of schenking biedt niet dezelfde zekerheid omdat deze herroepbaar zijn.
VB 25059: Nederlandse echtgenoten kiezen voor Belgisch recht
De feiten
Nederlandse echtgenoten zijn oorspronkelijk gehuwd onder Nederlands recht met uitsluiting van gemeenschap. In 2014 maakten zij rechtskeuze voor het Belgisch huwelijksvermogensrecht. Zij namen het Belgisch stelsel van scheiding van goederen aan. Daarbij voegden zij een optioneel finaal verrekenbeding toe.
Nu willen zij opnieuw wijzigen. Het verrekenbeding wordt geschrapt. In plaats daarvan komen een optioneel toebedelingsbeding voor onverdeelde goederen en een optioneel toekenningsbeding voor eigen goederen. Zij hebben drie kinderen.
De vraag
Leiden de bedingen tot erfbelasting, schenkbelasting of fiscaal misbruik?
De beslissing
De Vlabel oordeelt opnieuw positief onder dezelfde voorwaarde dat de bedingen burgerrechtelijk als huwelijksvoordelen kwalificeren. Er is geen erfbelasting of schenkbelasting verschuldigd.
De niet-fiscale motieven overtuigen de Vlaberl. Een verrekenbeding geeft slechts een verbintenisrechtelijke vordering. De langstlevende blijft afhankelijk van de erfgenamen. De nieuwe bedingen hebben zakenrechtelijke werking. De langstlevende wordt onmiddellijk eigenaar zonder tussenkomst van erfgenamen. De Vlabel aanvaardt dus de ruimere bescherming van de nieuwe bedingen dan de verrekenbedingen als niet fiscaal motief. Ze zijn niet eenzijdig herroepbaar. Bovendien zijn ze in belangrijke mate reservebestendig.
VB 25048: Fiscaal misbruik na wijziging van gemeenschap naar scheiding
De feiten
Dit is de enige negatieve beslissing. Echtgenoten waren meer dan 40 jaar gehuwd onder een gemeenschapsstelsel met volledige toebedeling aan de langstlevende. In 2023 stapten zij over naar zuivere scheiding van goederen. Alle gemeenschapsgoederen bleven in onverdeeldheid. Er werd geen bescherming voor de langstlevende opgenomen.
Nu, amper twee jaar later, willen zij alsnog een verblijvingsbeding en toekenningsbeding toevoegen.
De vraag
Is dit fiscaal misbruik?
De beslissing
De Vlabel oordeelt dat er wél sprake is van fiscaal misbruik. Er is eenheid van opzet tussen de wijziging in 2023 en de huidige aanpassing. De echtgenoten ontwijken artikel 2.7.1.0.4 VCF dat overbedeling uit gemeenschap belast.
De verklaring van de echtgenoten overtuigt niet. Na 40 jaar huwelijk onder gemeenschap is de plotse wens naar autonomie ongeloofwaardig. Zeker omdat alle goederen in onverdeeldheid bleven. De echtgenoten verwijzen ook naar de buitenlandse regelgeving, o.a. FATCA, waarbij Belgische banken geen buitenlandse cliënten aanvaarden. Dat is een gekend probleem voor cliënten met een Amerikaanse band. De dochter van de echtgenoten is recent verhuisd naar de VS en zal ook de nationaliteit aanvragen. De echtgenoten willen vermijden dat zij na een overlijden in een situatie komen waarbij eea moeten herschikken omdat hun dochter mee erfgenaam is. De Vlabel vindt de situatie dat men geen cliënt meer kan zijn niet voldoende ‘waarachtig’.
VB 25052: Uitgebreide bedingen voor jong echtpaar
De feiten
Een jong echtpaar (beiden geboren in 1980) is sinds 2006 gehuwd onder zuivere scheiding van goederen. Zij hebben twee minderjarige kinderen. Beiden zijn zelfstandig actief.
Zij willen hun “koude” scheiding van goederen verzachten met solidariteit voor de langstlevende. Daarom voegen zij een optioneel verblijvingsbeding en toekenningsbeding toe. De bedingen hebben betrekking op specifiek aangeduide roerende en onroerende goederen.
De vraag
Zijn de bedingen onderworpen aan erfbelasting, schenkbelasting of registratiebelasting?
De beslissing
De Vlabel bevestigt dat er geen erfbelasting of schenkbelasting verschuldigd is. De bedingen kwalificeren als huwelijksvoordelen ten bezwarende titel.
Voor onroerende goederen is wel registratiebelasting verschuldigd. Het verdeelrecht geldt voor onverdeelde onroerende goederen. Het verkooprecht is van toepassing op eigen onroerende goederen.
Er is geen fiscaal misbruik. De niet-fiscale motieven die men aanhaalt en die de Vlabel aanvaardt zijn de volgende. De echtgenoten behouden hun stelsel om schuldeiserbescherming en autonomie te garanderen. De bedingen zorgen voor solidariteit bij overlijden. Een verrekenbeding voldoet niet omdat het slechts een geldelijke regeling is.
VB 25049: Voorhuwelijkse overeenkomst met bescherming tegen stiefkinderen
De feiten
Aanstaande echtgenoten willen in 2025 huwen. De man heeft twee kinderen uit een vorige relatie. Het koppel wil een stelsel van scheiding van goederen met maximale bescherming voor de langstlevende, ook tegen aanspraken van de stiefkinderen.
Zij voorzien een optioneel verblijvingsbeding voor onverdeelde goederen en een optioneel toekenningsbeding voor eigen goederen. De bedingen zijn flexibel uitgewerkt met verschillende keuzemogelijkheden.
De vraag
Zijn de bedingen belastbaar? Is er sprake van fiscaal misbruik?
De beslissing
Ook hier oordeelt de Vlabel positief. De bedingen kwalificeren als huwelijksvoordelen en zijn niet onderworpen aan erfbelasting of schenkbelasting.
De bescherming tegen stiefkinderen is een legitiem niet-fiscaal motief. Huwelijksvoordelen bieden betere bescherming dan testamenten of schenkingen. Ze zijn niet eenzijdig herroepbaar. Bovendien blijft de helft van de aanwinsten sowieso buiten het beschikbaar deel.
Er is geen fiscaal misbruik. De echtgenoten creëren een comfortabele positie voor de langstlevende met zakenrechtelijke werking.
Conclusie
De Vlabel bevestigt haar positieve houding tegenover toekennings- en verblijvingsbedingen bij scheiding van goederen. Vier van de vijf beslissingen zijn positief. De bedingen worden fiscaal erkend als huwelijksvoordelen ten bezwarende titel. Daardoor is er geen erfbelasting of schenkbelasting verschuldigd.
Wel blijft registratiebelasting van toepassing op onroerende goederen. Het verdeelrecht geldt voor onverdeelde goederen, het verkooprecht voor eigen goederen.
De negatieve beslissing VB 25048 waarschuwt tegen te snelle opeenvolgende wijzigingen. Een overstap van gemeenschap naar scheiding gevolgd door toevoeging van bedingen kan fiscaal misbruik uitmaken. Voldoende tijd tussen beide stappen is cruciaal.
De niet-fiscale motieven blijven belangrijk. Bescherming van de langstlevende, zekerheid door onherroepbaarheid, zakenrechtelijke werking en bescherming tegen (stief)kinderen worden aanvaard. Ook schuldeiserbescherming en autonomie tijdens het huwelijk zijn valabele redenen.
June, 25 September 2025.
