Vorige week (week van 13 mei 2024) zijn er heel wat publicaties geweest op de website van de Vlaamse Belastingdienst.
Het gaat om:
- kanscontracten met optie (VB 24009)
- een schenking van een familiale vennootschap na een reorganisatie (VB 24007)
- een schenking van aandelen van een familiale vennootschap (VB 23091)
- afstand van vruchtgebruik op een schenking van aandelen van een familiale vennootschap (VB 23090)
- een vonnis in het kader van de erfbelasting op aandelen van een familiale vennootschap (Rb. Gent, 9 april 2024).
Er was op 10 mei 2024 nog een publicatie over de schenking via een beding ten behoeve van een derde met een maatschap (VB 24005). De beslissing was positief en we verwijzen hiervoor naar de meer uitgebreide toelichting op onze website.
1. Kanscontracten met optie (VB 24009)
In deze voorafgaande beslissing vragen de aanvragers de bevestiging dat een kanscontract een contract ten bezwarende titel is. Bijgevolg zou het niet onderworpen mogen zijn aan schenkbelasting indien er een registratie zou zijn van het kanscontract in België. Evenmin zijn volgens de aanvragers de fictiebepalingen van artikelen 2.7.1.0.3,3e en 2.7.1.0.5 VCF van toepassing.
Bijzonder aan deze voorafgaande beslissing is het leeftijdsverschil. Op het moment van de aanvraag van de beslissing was de man 60 jaar oud; de vrouw was er 46 jaar. Over het leeftijdsverschil bij kanscontracten of bedingen van aanwas leest u hier een uitgebreider nieuwsbericht.
Elk zijn ze eigenaar van 930 aandelen van een vennootschap. Met het kanscontract willen zij vastleggen dat zij handelingen van beheer en beschikking met betrekking tot de aandelen samen moeten nemen. Eveneens willen zij een regeling die hen beiden bindt.
De Vlabel bevestigt dat het voorgelegde kanscontract een contract onder bezwarende en bijzondere titel is, zoals vereist door SP 17044. Het feit dat er een leeftijdsverschil is van 14 jaar tussen de echtgenoten, vormt dus geen probleem. De Vlabel aanvaardt dus dat er een gelijkaardige levensverwachting is.
Ook met betrekking tot het optioneel karakter is de beslissing een bevestiging van eerder vastgelegde principes. Ook een optioneel kanscontract is een contract onder bezwarende en bijzondere titel. De Vlabel bevestigt wel dat er in principe toch erfbelasting verschuldigd is bij het lichten van de optie na het overlijden. Immers, de werking van de voorwaarde heeft na 1 januari 2023 geen terugwerkende kracht meer. De betrokken goederen maken dus deel van de nalatenschap. Om dat te vermijden is het noodzakelijk dat de echtgenoten de terugwerkende kracht bedingen tot op het ogenblik van overlijden van de eerststervende. E.e.a. stond ook al in SP 16030.
2. Schenking van een familiale vennootschap na een reorganisatie (VB 24007)
In deze voorafgaande beslissing wensen ouders een schenking te doen aan hun kinderen. Daarbij wensen zij van de Vlaamse Belastingdienst de bevestiging dat de aandelen van de betrokken vennootschappen vallen onder de toepassing van artikel 2.8.6.0.3 VCF. Dat is de bepaling die de voorwaarden bevat voor de vrijstelling in de schenkbelasting.
We gaan niet te veel in detail op de concrete aanvraag en alle feiten, omdat de aanvraag zeer uitgebreid is. Wel lichten we de belangrijkste observaties toe.
a) Allereerst bevestigt de Vlabel dat over het gebruik van bewijsmiddelen geen voorafgaande beslissing mogelijk is (art. 3.22.0.0.1, §3, tweede lid, c) VCF). Zo kan zij over de volgende punten geen beslissing afleveren:
- het concrete tegenbewijs in het kader van de reële economische activiteit;
- de aanwezigheid van een ‘groepsstructuur’ of ‘consortium’ in de zin van art. 1:19 WVV.
- de aanwezigheid van een handelsactiviteit.
b) Wel bevestigt de Vlabel dat omzet van een vennootschap niet het enige criterium is om de beoordelen of er een handelsactiviteit is. De betrokken vennootschap was een start-up waarbij men in de komende jaren nog geen omzette verwacht. Andere elementen kunnen de activiteit ook aantonen. Dat staat immers ook in de Omzendbrief 2015/2, zodat de beslissing op dit punt niet nieuw is. Welke andere elementen dan wel relevant zijn, staat niet in de beslissing. Dat is logisch, want daarover kan de Vlabel geen uitspraak doen in een voorafgaande beslissing. Dat kan zij wel bij een zogenaamd ‘test-attest’.
c) De aanvraag bevatte ook een vraag inzake de participatievoorwaarde. Met name bestond er een mogelijkheid dat er voor één van de vennootschappen externe investeerders zouden toetreden, waardoor de schenker en zijn familie in de toekomst geen 50% van de stemrechten meer zouden aanhouden. Of daarmee ook de andere participatiedrempels (van 30% en samen met andere aandeelhouders 70% of 90%) niet meer voldaan zouden zijn, staat niet in de beslissing. Dat is ook niet relevant. Na de schenking is de participatievoorwaarde niet meer aan de orde. Wel is o.a. belangrijk dat er een activiteit behouden blijft en dat aan andere voorwaarden is voldaan (art. 2.8.6.0.6 VCF).
d) Tot slot bevestigt de Vlabel ook dat de betrokken schenkingen roerende goederen als voorwerp hebben. En geen onroerende goederen. De bezorgdheid is ingegeven vanuit het feit dat er in de herorganisatie een splitsing was waarbij in het kader van de splitsing onroerende goederen werden overgeheveld naar een andere vennootschap.
3. Schenking van aandelen van een familiale vennootschap (VB 23091)
Een andere voorafgaande beslissing gaat eveneens over familiale vennootschappen. Het zijn twee vennootschappen, beide actief in de vastgoedsector. Zo ontwikkelen zij op een professionele manier onroerende goederen, met daaropvolgend de verhuur of verkoop ervan aan professionele gebruikers. Met de voorafgaande beslissingen wensen de aanvragers de bevestiging dat de vastgoedactiviteiten een handelsactiviteit uitmaken en ook voldoende zijn in het kader van het tegenbewijs bij de reële economische activiteit.
Het antwoord van de Vlabel is relatief kort. Zij doet geen uitspraak, omdat het gaat over bewijsmiddelen. De Vlabel verwijst de aanvragers eigenlijk naar de procedure van het test-attest.
4. Afstand van vruchtgebruik op een schenking van een familiale vennootschap (VB 23090)
Ook de vierde beslissing heeft betrekking op een familiale vennootschap. Het gaat hier niet om een nieuwe voorgenomen schenking. De schenking heeft reeds plaatsgevonden in 2017 voor een Belgische notaris, met toepassing van de vrijstelling in de schenkbelasting op grond van artikel 2.8.6.0.3. VCF.
Moeder wenst nu afstand te doen van het voorbehouden vruchtgebruik, in het kader van de verdere doorvoering van de bedrijfsopvolging naar de volgende generatie.
De Vlabel bevestigt dat de afstand niet onderworpen is aan schenkbelasting. E.e.a. volgt uit artikel 2.8.6.0.1, eerste lid, 1°, VCF: “
“Er wordt een vrijstelling van de schenkbelasting verleend voor:
1° de overeenkomsten houdende schenking van vruchtgebruik aan de blote eigenaar, als de schenkbelasting of de erfbelasting of een soortgelijk recht door de blote eigenaar of door een vorige blote eigenaar, zijn rechtsvoorganger, op de waarde van de volle eigendom is voldaan ../..”.
Noodzakelijk voor de vrijstelling van schenkbelasting op de afstand van het vruchtgebruik is dat “de schenkbelasting of de erfbelasting of een soortgelijk recht door de blote eigenaar of door een vorige blote eigenaar, zijn rechtsvoorganger, op de waarde van de volle eigendom is voldaan”.
Dat is het geval. De vrijstelling van 2.8.6.0.3 VCF geldt als betaling in de zin van dat artikel.
De afstand van het vruchtgebruik is dus niet onderworpen aan schenkbelasting.
5. Vonnis in het kader van de erfbelasting op aandelen van een familiale vennootschap (Rb. Gent, 9 april 2024).
Tot slot is er nog een vonnis in het kader van de toepassing van artikel 2.7.4.2.2 VCF. De erflater was een advocaat die zijn activiteiten uitoefende via een vennootschap. De erfgenamen vroegen de toepassing van artikel 2.7.4.2.2 VCF. De toepassing werd geweigerd. Voor de aandelen van BV X werd “geen vermindering familiale vennootschap toegestaan aangezien het een managementvennootschap is”. De Vlabel wees ook het bezwaar af.
Overeenkomstig artikel 2.7.4.2.2, §2 VCF is een vennootschap die de uitoefening van een vrij beroep tot voorwerp heeft en uitoefent, een familiale vennootschap. In omzendbrief 2015/2 (PDF bestand opent in nieuw venster) bevestigt VLABEL dat een vennootschap die de uitoefening van een vrij beroep tot doel heeft en deze ook effectief uitoefent, een familiale vennootschap is. Als voorbeeld wordt verwezen naar een advocatenkantoor dewelke door een vennootschap wordt uitgebaat (zie VLABEL omzendbrief 2015/2, p. 12).
Bijzonder aan deze situatie is dat de advocatenvennootschap (BV X) diensten verstrekt aan een andere vennootschap (CVBA Y). Deze vennootschap verstrekt eveneens activiteiten als advocaat. De partners van het advocatenkantoor zijn, conform onderlinge afspraken, verplicht om hun professionele activiteiten vorm te geven via een BV. De CVBA Y heeft dus diverse BV’s als aandeelhouder.
Voor hun prestaties konden de individuele partners van het advocatenkantoor dan een vergoeding factureren aan de CVBA Y, afhankelijk van verschillende criteria. De rechtbank aanvaardt dat de advocaten met hun individuele vennootschap eveneens economische prestaties leveren. Anders oordelen zou ertoe leiden dat vennootschappen die exclusief in onderaanneming werken uitvoeren, per definitie geen economische activiteit kunnen uitoefenen.
Het gegeven dat BV X niet beschikte over een eigen kantoor, secretariaat, telefoonnummer etc., doet daaraan geen afbreuk. De BV X kon immers gebruik maken van het kantoor en de verdere infrastructuur van CVBA Y. De kost hiervan werd verrekend in de vergoeding die CVBA Y aan BV X (en andere partners) verschuldigd was. Ook verschillende posten van de jaarrekening van BV X tonen aan dat er wel degelijk een activiteit is: posten 40 (handelsvorderingen), 44 (handelsschulden) en 70 (omzet).
Volgens de Vlabel is de BV X een management- of holdingvennootschap en kan zij daarom niet genieten van de vermindering in erfbelasting (vlak tarief van 3%). Ten onrechte – zo stelt de Rechtbank van Gent – beschouwt de Vlabel BV X als een holding. Een holdingvennootschap beheert de participaties die zij aanhoudt. In casu heeft de vennootschap een participatie van 20 % in CVBA Y, maar dit betekent niet dat de vennootschap als een holding (zonder reële economische activiteit) moet worden beschouwd. BV X verkrijgt immers geen inkomsten uit haar participatie. CVBA Y keert geen dividenden uit. ledere advocaat-vennoot factureert aan X voor de door hem/haar verrichte prestaties in dossiers van cliënten. Deze facturatie staat los van het aandeelhouderschap.
De VLABEL voerde ook aan dat het gunstregime moet worden geweigerd omdat er geen familiale continuïteit is doordat de advocatenvennootschap as such, te weten met als voorwerp de uitoefening van activiteiten van advocaat, na het overlijden van de erflater niet verdergezet kon worden. Dat is uiteraard niet relevant. Op het ogenlik van het overlijden was er een voldoende activiteit. Wel is er na 3 jaar een controle in het kader van de voorwaarden tot behoud van de vermindering. Dan moeten de erfgenamen aantonen dat de vennootschap in die periode nog steeds een activiteit heeft.
June Advocaten, 20 mei 2024.
